Jovan Soldatović

Vajar Jovan Soldatović rođen je 26. novembra 1920. godine u Čereviću. Otac Stevan i majka Sofija imali su četvoro dece – sinove Savu, Jovana i Svetislava i ćerku Jelenu. Otac je završio obućarski zanat u Pešti, bio je obrazovan, govorio je tri jezika, puno je čitao. U Čereviću Jovan provodi bezbrižno detinjstvo i pohađa osnovnu školu. Tada nastaju njegove prve „skulpture“ izvajane od testa koje je majka spremala za pečenje hleba. Godine 1930. porodica Soldatović se seli u Novi Sad. Otac Stevan je na lokaciji tadašnjeg „Malog Limana“ sazidao kuću tvrdeći da će tu uskoro biti centar grada. Pet godina kasnije, u njihovom najbližem komšiluku, započeta je izgradnja velike zgrade Banovine po projektu arhitekte Dragiše Brašovana.

Nakon završene gimnazije u Novom Sadu, Soldatović upisuje arhitektonski odsek Tehničkog fakulteta u Beogradu. Međutim, rat prekida njegovo studiranje, te on napušta Beograd i vraća se u Novi Sad. Tokom rata, Jovan Soldatović, Boško Petrović, Stevan Maksimović, Milan Kerac i Radmila Ris, kasnije Graovac, kad god su to prilike dozvoljavale, okupljaju se u ateljeu u Glavnoj ulici u Novom Sadu gde zajednički slikaju i vajaju spremajući se za kasnije školovanje na Akademiji. Uz to, Soldatović često posećuje atelje Karla i Zlate Baranji u novosadskom naselju Telep. U jesen 1942. uspešno polaže prijemni ispit na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Zahvaljujući izrazitom talentu i dobroj pripremi primljen je na drugu godinu vajarskog odseka. Profesori su mu bili Sreten Stojanović, Risto Stijović, Rade Stanković, Lojze Dolinar i Toma Rosandić.

Kada je po okončanoj Akademiji nameravao da se vrati u Novi Sad, formirana je Majstorska radionica Tome Rosandića u Beogradu, te Soldatović postaje deo tog umetničkog ateljea gde ostaje do sredine 1953. Nakon toga, vraća se u Novi Sad, gde organizuje likovni odsek na novosadskoj Višoj pedagoškoj školi i postaje prvi profesor vajarstva. Istovremeno, predvodi inicijativu za osnivanje umetničkih ateljea na Petrovaradinskoj tvrđavi i među prvima uspostavlja svoj ateljejski prostor u zgradi tzv. „Duge kasarne“. U tom ateljeu Soldatović će raditi više od pola veka, sve do smrti 2005. godine. U ovom periodu umetnik izlaže na nekoliko značajnih inostranih izložbi: na Prvom bijenalu Mediterana u Aleksandriji, na Svetskoj izložbi u Briselu, Petom bijenalu skulpture u Mildhajmu, parku kraj Antverpena, te na Drugoj internacionalnoj izložbi skulpture u Rodenovom muzeju u Parizu. Tokom leta 1956. Soldatović je među osnivačima i prvim učesnicima Umetničke kolonije Ečka.

Godina 1962. izuzetno je značajna u Soldatovićevoj biografiji. Te godine postavljen je monumentalni Spomenik borcima šajkaškog partizanskog odreda kod Žablja, koji predstavlja izuzetno ostvarenje naše figurativne spomeničke skulpture, a u beogradskoj Galeriji Doma JNA otvorena je velika samostalna izložba. Dodeljena mu je i Oktobarska nagrada Grada Novog Sada. Na Petrovaradinskoj tvrđavi 1965. godine postavljena je monumentalna kompozicija Jeleni. Početkom oktobra te godine Soldatovićev atelje posećuje Miloš Crnjanski. Te godine poznati književnik se posle četvrtvekovne emigracije vraća u Beograd, a u Novi Sad dolazi na poziv Mladena Leskovca i Boška Petrovića, tada prvih ljudi Matice srpske. Zabeleženo je da je naš veliki pisac bio veoma iznenađen kada mu je Soldatović bez prethodne pripreme recitovao stihove „Stražilova“. Kasnije je Soldatović izvajao portret Miloša Crnjanskog. Soldatovićeva skulptura Dvoje postavljena je 1967. godine u parku ispred zgrade Ujedinjenih nacija u NJujorku, kao poklon Jugoslavije. U Novom Sadu 1971. postavljena je monumentalna skulptura Porodica kao spomenik žrtvama racije. Otkrivanju spomenika prisustvovao je velik broj posetilaca. Iste godine postavlja spomenik Branku Radičeviću na Stražilovu. Naredne godine postavlja monumentalnu skulpturu Razigrani konji na Novosadskom sajmu. Skulptura je vremenom postala zaštitni znak te sajamske institucije. Kragujevcu – gradu heroju i parku Šumarice Soldatović poklanja 1973. tri monumentalne skulpture – Suđaje, Bez iluzija i Kompozicija.

U Čereviću 1980. godine otvoren je Zavičajni muzej. Glavninu eksponata u postavci čini spisateljska zaostavština Jovana Grčića Milenka, slikarski legat Milenka Šerbana, te zbirka skulptura Jovana Soldatovića, trojice izuzetno značajnih umetnika u ukupnoj srpskoj kulturi, rođenih u tom sremskom mestu. Naredne godine postavljen je spomenik Jovanu Steriji Popoviću u Vršcu. Godine 1982. u Dunavskom parku je postavljen Soldatovićev spomenik Đuri Jakšiću. Zahvaljujući angažovanju novosadske Galerije Bel art i japanske galeristkinje Nabuko Akikave, Soldatovićeva skulptura Ljudska figura sa mrtvim detom (Hirošima), nastala 1961. godine, dospela je 2003. u stalnu postavku Muzeja savremene umetnosti grada Hirošime. Novosadskoj osnovnoj školi koja nosi ime Koste Trifkovića, umetnik je naredne godine poklonio spomeničku skulpturu velikog pisca.