Katerina Kavalijeri

Katerina Kavalijeri (1755-1801) bila je jedna od najboljih pevačica u Beču u vreme kada su stvarali Antonio Salijeri i Volfgang Amadeus Mocart. Ona je prva na sceni pevala ulogu Konstance iz opere Otmica iz saraja, kao i ulogu Madam Zilberklang iz zingšpila Direktor pozorišta. 

Antonio Salijeri

Katerina Kavalijeri i Antonio Salijeri

Rođena je 1755. godine kao Katerina Magdalena Jozefa Kavalijer u Lihtentalu. Njen otac Jozef Karl bio je crkveni muzičar, te je buduća operska umetnica u krugu porodice dobila prve poduke u muzici. Jedna od najsrećnijih okolnosti koja ju je zadesila kao mladu devojku od dvadeset godina bio je susret sa tada cenjenim pedagogom i kompozitorom Antonijom Salijerijem. Ona postaje njegova učenica i to joj pruža priliku za razvoj karijere u Beču. Prvi nastupi na operskoj sceni donose joj odlične kritike, što pospešuje razvoj njene karijere koja je trajala gotovo dve decenije. Debitovala je u operi La finta giardiniera Paskvalea Anfosija iz 1775. godine. Zatim je usledila uloga u zingšpilu Ignaca Umlaufa. Posebno se ističe uloga Nanete u Salijerijevoj operi Odžačar, koju je kompozitor napisao baš za Katerinu. 

Katerina Kavalijeri kao Naneta

Radeći u službi carskog pozorišta, Katerina je bila među najbolje rangiranim pevačima u trupi, iako je imala manja primanja od svojih italijanskih kolega. Osim što je očigledno imala nesumnjive glumačke i vokalne kvalitete, Katerina je napredovala zahvljajući poznanstvu sa Salijerijem, ali i zbog još jedne važne činjenice. Naime, period njenog delovanja poklapao se sa nastojanjima cara Jozefa II da oformi nacionalni teatar koji bi izvodio nemačka operska dela nasuprot tada veoma popularnoj italijanskoj operi. Cilj carskog pozorišta, koje je radilo pod upravom dvora, bio je da na scenu postavlja dela visokog kvaliteta na nemačkom jeziku. Opera je bila svojevrsno oruđe u rukama socijalne politike, ali je uprkos tome taj period iznedrio ostvarenja koja su prevazilazila tadašnje društvene prilike, te neka muzičko-scenska ostvarenja i danas žive na operskim scenama. 

Katerina Kavalijeri kao tumač Mocartove muzike

Katerina Kavalijeri je bila tumač nekoliko velikih operskih junakinja iz Mocartovih muzičko-scenskih dela. Premijerno je izvela ulogu Konstance u Otmici iz saraja i Madam Zilberklang iz opere Direktor pozorišta. Kada je dobila zadatak da na bečkoj premijeri Don Đovanija peva ulogu Dona Elvire, Mocart je specijalno za nju napisao koloraturnu ariju "Mi tradì quell'anima ingrata". 

U Beču je u to vreme postojalo Društvo muzičara, koje je priređivalo koncerte za sopstvene potrebe. Ovo dobrotvorno društvo je imalo za cilj da pomaže muzičarima i njihovim porodicama. Vodeći kompozitori tog vremena su pisali za potrebe tih koncerata i na njima učestvovali kao izvođači. Takav je bio slučaj sa Volfgangom Amadeusom Mocartom i Katerinom Kavalijeri. Kompozitor je za potrebe jednog od dobrotvornih koncerata Društva muzičara napisao kantatu Davide penitente pozajmivši muziku iz jednog svog nedovršenog duhovnog dela, a za Kavalijerijevu je napisao ariju "Tra l'oscure ombre funeste", imajući na umu da pevačica sa lakoćom izvodi lepe i elegantne melodijske linije u legatu, kao i koloraturne pasaže.

Katerina Kavalijeri kao Konstanca

Opera Otmica iz saraja premijerno je izvedena 1782. godine u bečkom Burgteatru pod okriljem carskog projekta o stvaranju nacionalne operske kulture. Cilj je bio da se oformi trupa koja bi izvodila dela na nemačkom jeziku, zato što su italijanske opere bile veoma popularne u Beču. Među delima koja su za te potrebe pripremana posebno se, po svom uspehu i kvalitetu, izdvaja Mocartova Otmica iz saraja. Glavne uloge su bile poverene članovima trupe koja je formirana za potrebe nacionalnog teatra. Katerina Kavalijeri je tumačila ulogu Konstance, uloga Belmontea bila je poverena nemačkom tenoru Valentinu Adambergeru, kojem je Mocart napisao još neke kompozicije, dok je za ulogu Osmina angažovan Ludvig Fišer, cenjeni nemački bas i kompozitorov prijatelj. Opera je doživela ogroman uspeh na premijeri, često je izvođena tokom Mocartovog života, a danas predstavlja delo koje se redovno nalazi na repertoaru operskih kuća. 

Jedna od najzahtevnijih arija za koloraturne soprane poverena je upravo Konstanci. U pitanju je arija "Martern aller Arten". Osnovne odlike ove arije su energično pevanje u srednjem registru glasa, uz snažnu orkestarsku pratnju, kao i kolorature koje obuhvataju celokupan opseg Katerininog glasa. Prosečno trajanje ove arije je oko devet minuta. Zahteva vokalnu snagu i dramski intenzitet u svim registrima, te je potrebna pevačica sa jakim lirskim glasom. Mnoštvo koloratura, s druge strane, iziskuje fleksibilan glas koji je sposoban da sa lakoćom izvede virtuozne pasaže. Bez obzira na to, teškoća ove arije ne leži toliko u koloraturama koliko u izdržljivosti i snazi pevačice. Tempo izvođenja je brz, pa pevačica nema mnogo vremena da predahne. Opseg arije obuhvata više od dve oktave, a potrebno je da i u dubinama i u visinama zvuči dobro.

Katerina Kavalijeri je počela da se povlači sa operske scene 1790. godine.