Kolekcija Muzeja Belvedere u Beču

Palata Belvedere

Kompleks Belvedere

Belvedere predstavlja barokni kompleks koji se sastoji iz dve palate i velikog parka. Nastao je početkom 18. veka kao letnja rezidencija princa Eugena Savojskog. U pitanju je jedna od najveličanstvenijih baroknih celina i nalazi se na Uneskovoj listi svetske kulturne baštine. Delo je arhitekte Johana Lukasa fon Hildebranta, a građena je u periodu od 1717. do 1723. godine. Gornji Belvedere je služio za državne ceremonije, festivale i formalne dočeke. Nakon smrti princa Eugena, palata je postala carska slikarska galerija, otvorena za javnost. 

U Mramornoj dvorani, grandioznoj sobi u srcu palate, potpisan je Austrijski državni sporazum 15. maja 1955. godine. To je velika prostorija visoka dva sprata u kojoj dominira mramor crvenkasto-smeđe boje, sa bogatom pozlatom. Karlo Inočenco Karlone, Markantonio Kjarini i Gaetano Fanti su freskama oslikali plafon ove prostorije. 

Mramorna dvorana

U sklopu palate Gornji Belvedere nalazi se i kapela osmougaonog oblika, koja je u velikoj meri zadržala svoj izvorni izgled. Tu se svake nedelje u podne služi misa. Inače, ulaz posetiocima nije dozvoljen.

Kapela u palati Belvedere

Dvorana Karlone u prizemlju palate dobila je ime po svom tvorcu, italijanskom slikaru i putujućem umetniku Karlu Inočencu Karloneu (1686-1775), koji je načinio impresivnu fresku Trijumf Aurore na plafonu te prostorije. Ranije je to bilo mesto za druženje tokom vrelih letnjih dana, a današnji posetioci imaju priliku da je vide u svom izvornom obliku. 

Dvorana Karlone

Glavni deo umetničke kolekcije nalazi se upravo u ovoj palati i sadrži svetski poznata dela Gustava Klimta, Egona Šilea i Oskara Kokoške. Donji Belvedere je izvorno zamišljen da bude letnja rezidencija princa Eugena, a danas predstavlja izložbeni prostor za dela savremenih umetnika. Treća muzejska lokacija u ovom kompleksu Belvedere 21 jeste modernistička zgrada u kojoj se nalaze dela savremene umetnosti.

Umetnička kolekcija

Belvedere je jedan od vodećih muzeja u svetu. Kolekcija sadrži nekoliko hiljada umetničkih dela koja obuhvataju epohe od Srednjeg veka do danas. Tu je austrijska umetnost na tri lokacije predstavljena u međunarodnom kontekstu. U Muzeju Belvedere nalazi se najveća zbirka dela Gustava Klimta, uključujući i čuveni Poljubac, ali i važna dela iz bečkog bidermajera, austrijskog baroka, bečke umetnosti na prelazu između 19. i 20. veka, kao i stvaralaštvo francuskih impresionista.

Ferdinand Georg Valdmiler

Ferdinand Georg Valdmiler (1793-1865) bio je jedan od najznačajnijih austrijskih slikara iz perioda bidermajera. U rodnom Beču je pohađao Akademiju lepih umetnosti. Njegova supruga je bila operska pevačica Katarina Vajdner, sestra slikara Jozefa Vajdnera. Kao umetnik, slikao je portrete, žanr scene i mrtvu prirodu, da bi se kasnije posvetio pejsažu, uveren da proučavanje prirode treba da postane osnova za stvaranje slika. Zagovarao je stvaranje u prirodi, što su tek kasnije u potpunosti prihvatili slikari impresionizma. Valdmiler je 1823. godine naslikao portret Ludviga van Betovena. 

Ferdinand Georg Valdmiler:
Portret Ludviga van Betovena

Pejzažno slikarstvo je u prvoj polovini 19. veka doživelo neočekivani vrhunac. Na bečkoj Akademiji lepih umetnosti postojale su posebne klase za slikanje mrtve prirode i za slikanje pejzaža. Umetnici su se trudili da na svojim platnima verno prikažu prirodu koja ih okružuje, a ona je bila naročito inspirativna u okolini Beča. Naime, okolne bečke šume, regija Zalckamergut sa svojim brojnim jezerima i visoke planine bili su popularne teme za slikare. Upravo se Ferdinand Georg Valdmiler pokazao kao veoma pedantan posmatrač i to ne samo pejzaža kao takvog nego i stalno promenljivih efekata svetlosti. Zato su ga naredne generacije umetnika videle kao preteču impresionizma.

Svakako jedna od najlepših slika u kolekciji muzeja jeste ona na kojoj je verno prikazano mesto gde su se okupljali stanovnici Beča. Na platnu vidimo široko borovo drvo u dolini Bril kraj Medlinga, nedaleko od Beča. Tu su i seljaci koji se odmaraju, čovek koji se moli, jedan prosjak, kao i elegantno obučen par. Ovo umetničko delo je 1838. godine naslikao Ludvig Ferdinand Šnor fon Karolsfeld. Zanimljivo je to da je on bio blizak prijatelj Tereze Malfati, Betovenove prijateljice, te da je načinio nekoliko portreta ovog kompozitora u formi crteža.

Ludvig Ferdinand Šnor fon Karolsfeld:
Borovo drvo u Medlingu

Leopold Karl Miler bio je jedan od najistaknutijih predstavnika bečkog orijentalizma u slikarstvu. U periodu od 1873. do 1886. godine devet puta je odlazio u Egipat u potragu za temama koje bi predstavio na svojim monumentalnim platnima. U palati Belvedere se nalazi slika Pijaca u Kairu iz 1878. godine, koja nije nastala na mestu koje je prikazano. Umetnik je zapravo na licu mesta načinio crteže i fotografije, pa je sliku naknadno uradio u svom studiju. To se može lako utvrditi zato što su mnogi njegovi izvori za delo sačuvani. 

Leopold Karl Miler:
Pijaca u Kairu

Franc Ksaver Meseršmit (1736-1783) bio je nemački vajar, poznat po svojim "karakternim glavama" odnosno kolekcijom bista sa iskrivljenim izrazima lica zarad facijalne ekspresije različitih osećanja. U jednoj od prostorija palate Belvedere posetioci mogu videti tri takve glave. 

Franc Ksaver Meseršmit: Karakterne glave

Za sve ljubitelje muzike važno je naglasiti da se u kolekciji ovog muzeja mogu videti dve biste kompozitora - Gustava Malera i Ludviga van Betovena - koje je načinio Maks Klinger. Bronzana bista Betovena je bila prikazana na izložbi Bečke secesije 1902. godine. Inače, poznato je da su obojica muzičara dobar deo svog stvaralaštva vezali za grad Beč. U sklopu Bečkog muzeja (Wien Museum) nalaze se i dve kuće u kojima je živeo Betoven. U jednoj od tih kuća nastao je umetnikov potresni Hajligenštatski testament. Bilo je to 1802. godine. U pismu upućenom svojoj braći Betoven izražava svoj očaj zbog progresivnog gubitka sluha. U isto vreme je radio i na nekim od svojih najpoznatijih dela - Sonati za klavir op. 31 br. 2 u de-mollu i Simfoniji br. 3 u Es-duru. Sa kratkim prekidima, Betoven je proveo ukupno osam godina u kući Johana Baptista Frajhera fon Paskvalatija, svog patrona i bliskog prijatelja. Prvo delo koje je Betoven komponovao na tom mestu bila je opera Leonora, kasnije preimenovana u Fidelio. Takođe, Peta i Šesta simfonija, započete tokom letnjih meseci u Badenu i Hajligenštatu, dovršene su upravo u Paskvalatijevoj kući. 

Maks Klinger: Ludvig van Betoven

Maks Klinger: Gustav Maler

U kolekciji palate Belvedere nalazi se nekoliko slika Kloda Monea. Na jednoj od tih slika vidi se prikaz umetnikove bašte u Živerniju kraj Sene. Na platnu je prikazan put koji vodi do glavnog ulaza u kuću u kojoj je Mone živeo od 1883. godine sve do smrti. Put je oivičen cvetnim gredicama i obiljem biljaka koje iznad glava prolaznika formiraju luk. Mone je na platnu ovekovečio promenljive nijanse cveća i grmlja koristeći se suptilnom gradacijom boja. Umetnik je ovo delo naslikao 1902. godine.

Klod Mone: Bašta u Živerniju

Tokom dvomesečnog boravka u Normandiji 1882. godine, Mone je naslikao portret poznatog lokalnog kuvara Pola Antoana Grafa. On je bio vlasnik hotela u Porvilu i Mone je uživao u njegovim kulinarskim specijalitetima dok je bio na slikarskom zadatku. Umetnik je prikazao kuvara tako što je koristio suptilne nijanse pastelnih boja. 

Klod Mone: Kuvar

Nakon Bečkog kongresa 1814-1815. godine, veliki uticaj u društvu imali su pripadnici srednje klase odnosno građanstvo. Tada je portretno slikarstvo doživelo veliku ekspanziju i dostiglo visoke umetničke standarde. Pripadnici tog staleža su želeli da sebe i svoju porodicu stave u prvi plan. Pored toga bilo je prisutno i slikanje žanr scena iz svakodnevnog života. Porodični život je svakako bila poželjna tema, a o tome najbolje svedoči jedna slika koja se nalazi u kolekciji palate Belvedere. U pitanju je delo Fridriha fon Amerlinga iz 1837. godine koje prikazuje Rudolfa fon Arthabera sa svojom decom Rudolfom, Emili i Gustavom. Ovaj ugledni poslovni čovek, poznat u to vreme u Beču, prikazan je kako zamišljeno sedi u fotelji okružen decom koja gledaju u sliku svoje preminule majke. Uhvaćen je, bez sumnje, jedan intiman porodični trenutak, dok se otac i deca sa setom prisećaju majke. 

Fridrih fon Amerling:
Rudolf fon Arthaber sa decom Rudolfom, Emili i Gustavom

U to vreme je cvetao bidermajer u različitim umetnostima, poput književnosti, slikarstva, dizajna enterijera i muzike. Tada su stvarali kompozitori koji su pripadali epohama klasicizma i romantizma. Najpoznatiji bečki kompozitor tog vremena bio je Franc Šubert. Plesnu muziku su negovali mnogi stvaraoci. Osim svima dobro poznate porodice Štraus, različite vrste plesova mogle su se naći i u opusima Betovena, Šuberta, Lanera, Pamera i drugih. Cvetala je umetnost kućnog muziciranja, a pravu ekspanziju je doživeo žanr solo pesme. Svakako najpoznatija okupljanja takve vrste bile su takozvane Šubertijade u domovima imućnih ljudi koji su voleli muziku Franca Šuberta. Osim što je u tim prilikama izvođena kompozitorova muzika, čitana je i poezija, plesalo se i zabavljalo na druge načine. Na tim okupljanjima jedan od gostiju bio je i gore spomenuti slikar fon Karolsfeld. Druženje sa bliskim prijateljima je verovatno izgledalo kao na platnu Jozefa Danhauzera iz 1839. godine, na kojem je prikazana partija šaha. Slika se nalazi u Muzeju Belvedere.

Jozef Danhauzer: Partija šaha

Najpoznatije umetničko delo u kolekciji palate Belvedere jeste Poljubac Gustava Klimta. Umetnikov takozvani Zlatni period u stvaralaštvu obuhvata vreme od 1898. do 1909. godine. On je u tom periodu naslikao svoja najpoznatija platna, od kojih se upravo Poljubac smatra za istinsko remek-delo. Striktne kompozicije, obilje ukrasa i upotreba plemenitih metala čine da ova platna sijaju poput najdragocenijeg dragulja. Zlatne osnove takođe podsećaju na ikone. Klimt nije težio ka tome da pruži objektivne prikaze onoga što je slikao nego je njegov cilj bio da od svojih motiva načini bezvremene umetničke objekte. Kada se kao posetilac nađete ispred ovog dela zaista imate utisak da vas obasjavaju ta topla zlatna i žuta boja. 

Gustav Klimt: Poljubac

Klimtova slika Judita iz 1901. godine, koja se takođe nalazi u Muzeju Belvedere, predstavlja prototip fatalne žene. On je ovde prikazao starozavetnu heroinu kao smrtonosnu zavodnicu. Judita je nakon strasne noći pogubila generala Holofernesa.

Gustav Klimt: Judita

Svaki posetilac palate Belvedere neće propustiti da pogleda i jedno izrazito kolorističko platno Vinsenta van Goga, nastalo svega nekoliko meseci pre umetnikovog samoubistva. U pitanju je prikaz ravnice u Overu na Oazu, mestu koje se nalazi nedaleko od centra Pariza. Tu su u 19. veku stvarali brojni umetnici, poput Sezana, Pisaroa, Koroa i van Goga. Platno je naslikano 1890. godine i predstavlja deo serije od dvanaest slika sa tematikom ruralnih predela. Za van Goga su ovi lepi pejzaži bili simbol beznadežnosti i usamljenosti. Ovo umetničko delo je predstavljeno na izložbi Bečke secesije 1903. godine.

Vinsent van Gog: Ravnica u Overu

Ovo je samo mali deo onoga što se može videti u bogatoj kolekciji Muzeja Belvedere. Sve informacije mogu se naći na zvaničnom sajtu - www.belvedere.at.

Palata Belvedere