Anita Mezetova

 

Operska pevačica i profesorka na Muzičkoj akademiji u Beogradu Anita Mezetova rođena je 13. juna 1913. godine u Trstu, u porodici Antona i Josipe Meze. Pod uticajem muzikalne majke, koja je posedovala lep glas i imala običaj da peva pesme svojim kćerima, Mezetova je od najranijeg detinjstva pokazivala interesovanje za muziku. Nakon Prvog svetskog rata, usled teških društveno-političkih prilika, porodica Meze je 1919. godine napustila Trst i nastanila se u Sloveniji, u mestu Mekinje u blizini Kamnika, u podnožju Kamniških Alpa. Tamo je Mezetova završila osnovnu školu i nastavila školovanje u manastiru koji su držale opatice uršulinke. U gimnaziji je imala priliku da kao član hora učestvuje u muzičkom životu konvikta. Iako je otac imao želju da Anita upiše učiteljsku školu, složio se sa njenim izborom zanimanja, tako da se nakon završetka gimnazije 1926. godine upisala na Državni konzervatorijum u Ljubljani.

Pošto je bila jedan od najboljih soprana na odseku za solo pevanje, često su je pozivali da na koncertima vodećih horova u Sloveniji i na autorskim koncertima savremenih slovenačkih kompozitora interpretira solo pesme ili deonice solo soprana u horskim kompozicijama. Kao apsolvent Državnog konzervatorijuma, 30. januara 1932. godine prvi put je nastupila u operskoj predstavi na sceni Slovenskog narodnog gledališča, u ulozi Mikaele u Bizeovoj operi Karmen. Po završetku studija, Mezetova je kao stipendista Dramskog društva iz Ljubljane, otišla na usavršavanje u Beč kod vokalnog pedagoga Marije Rado-Danijeli. Tokom studija, Anita je bila česti posetilac četvrte galerije bečke Državne opere, odakle je, u društvu konzervatorista i studenata drugih škola i univerziteta, pratila vrhunska izvođenja vokalnih umetnika. 

Krajem aprila 1934. godine Anita je otišla da poseti stariju sestru Marijanu, koja se tokom njenog školovanja u Beču preselila iz Niša u Beograd. Na nagovor rođaka prijavila se na audiciju u Narodnom pozorištu. Omogućeno joj je da, kao gost, 25. maja 1934. godine debituje u ulozi Nede u operi Pajaci. Nakon uspešnog nastupa primljena je u solistički ansambl beogradske Opere. Dolaskom u Beograd, Mezetova je razvila bogatu izvođačku aktivnost, kako na operskoj sceni tako i na koncertnom podijumu. Shvatajući značaj medija koji je sticao sve veću popularnost među građanima i širio veliki uticaj, često je nastupala i na programima Radio Beograda. U solistički ansambl Opere primljena je drugi put 1936. godine, kada su se prilike stabilizovale, i u njemu je ostala sve do 1965. godine. 

Na njenom repertoaru su u najvećoj meri bila zastupljena ostvarenja italijanskih kompozitora, pre svega Pučinija, koja su uživala izuzetnu popularnost. Kao tipično Mocartovoj pevačici, poverene su joj uloge u svim Mocartovim delima, dok je ponela i gotovo celokupan domaći repertoar. Pored uloge Mimi, među naročito zapaženim kreacijama bile su Ćo-ćo-san, Suzana, Cerlina, Pamina, Marina, Adina, Naneta i Đula. Kao jedna od boljih vokalnih solistkinja u međuratnom Beogradu, Anita Mezetova je sa vodećim pevačkim društvima sarađivala u izvođenju vokalno-instrumentalnih dela. Za međuratni Beograd, to su bili kulturni događaji od prvorazrednog značaja. Mezetova je često gostovala na programima Radio Beograda. Najveći broj nastupa ostvarila je u okviru programa ozbiljne muzike, učešćem u izvođenju muzičko-scenskih, vokalno-instrumentalnih dela i solističke vokalne muzike. Takođe, nastupala je i u okviru programa narodne muzike – najčešće je pevala slovenačke, kao i srpske narodne pesme. 

Uporedo sa nastupima na sceni beogradske Opere, kao i u drugim centrima u zemlji, Anita Mezetova je u međuratnom periodu, samostalno ili kao član solističkog ansambla, gostovala u Austriji, Nemačkoj i Italiji, a pozivali su je i da gostuje u Sjedinjenim Američkim Državama. Gostovanje u Salcburgu, na čuvenim Svečanim igrama, desilo se 1936. godine. Poziv da nastupi na tom poznatom festivalu mnogo govori o interpretativnim dometima koje je dosegla i reputaciji koju je imala, zato što je Salcburški festival tridesetih godina doživljavao procvat i svoje zlatno doba. Kada je Anita Mezetova nastupila na Svečanim igrama, na repertoaru su bile tri opere – Verdijev Falstaf, Vagnerov Tristan i Izolda i Mocartova Kairska guska. Mocartova opera je premijerno izvedena 22. avgusta 1936. godine, a zatim reprizirana nakon pet dana. Anita je pevala jednu od glavnih ženskih uloga i doživela veliki uspeh.   

Koncertni repertoar Anite Mezetove bio je bogat i raznovrstan: sadržao je arije starih italijanskih majstora, arije iz repertoarskih i manje poznatih opera, solo pesme romantičara, impresionista i drugih kompozitora. Među autorima je, osim inostranih, bilo i jugoslovenskih kompozitora, od kojih su pojedini, poput Mihovila Logara i Dubravka Stahuljaka, posvetili po jedan ciklus solo pesama ovoj umetnici. Mezetova je početkom pedesetih godina u repertoar unela i crnačke duhovne pesme. 

Kada se po završetku duge i uspešne karijere povukla sa scene beogradske Opere, Anita Mezetova se od 1969. godine, kao redovni profesor solo pevanja, bavila vokalno-pedagoškim radom na Muzičkoj akademiji u Beogradu. Bila je umetnica široke kulture – pored pevanja, svoje vreme posvećivala je čitanju knjiga, učenju jezika, proučavanju istorije, naročito istorije umetnosti, upoznavanju sa biografijama velikih ljudi. Govorila je nekoliko jezika: italijanski je naučila u detinjstvu, nemački tokom studija u Beču, a vremenom je stekla znanje francuskog, kao i delimično poznavanje engleskog jezika. Kada je spremala ulogu Tatjane u operi Evgenije Onjegin Čajkovskog, sa jednom starijom gospođom ruskog porekla savladala je tekst na ruskom do tančina, tako da su slušaoci i kritičari nakon njenog gostovanja u Sovjetskom Savezu mislili da je Ruskinja, dok je u vreme rada na pesmama španskih kompozitora kontaktirala ženu ambasadora jedne latinoameričke zemlje, koja ju je uputila u tačan izgovor španskog jezika.

Rođaci Anite Mezetove su 1980. godine osnovali Fond Anite Mezetove, iz koga se dodeljuju nagrade studentima Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu koji su Odsek za solo pevanje završili sa odličnom ocenom.