Milan Konjović

Milan Konjović rođen je 28. januara 1898. godine kao drugi sin Davida Konjovića, advokata, kraljevskog javnog beležnika i Vere, rođene Vukičević. Konjovići su Somborci od davnina, u ove krajeve su došli u vreme Velike seobe Srba sa patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem 1690. godine iz Pećke Patrijaršije da bi kasnije, kroz vekove, odigrali značajnu ulogu u političkom, društvenom i kulturnom životu grada.

Milan Konjović je već 1914. kao gimnazijalac u Somboru izložio pedesetak svojih radova slikanih po prirodi, a pet godina kasnije se upisuje na Akademiju likovnih umetnosti u Pragu, u klasu profesora Vlaha Bukovca. Nakon dva semestra, studije nastavlja samostalno. Avangardni češki slikar Jan Zrzavi ga upućuje na studiranje Leonarda, potom odlazi u Beč, da bi 1923. godine usledila studijska putovanja u Minhen, Berlin i Drezden. U Pariz stiže sa Emom Maštovskom, svojom kasnijom suprugom — koju je upoznao u Pragu 1924. godine i ostaje do 1932. godine, do svog konačnog povratka u Sombor. U Parizu postiže zapažene uspehe samostalnim izložbama, kao i učestvovanjem na izložbama Pariskih salona. Tu nastaje Konjovićeva „plava faza” (1929—1933), njegova prva zrela umetnička fizionomija. Po povratku u Sombor posvetio se slikanju rodnog kraja, njegovog pejzaža, ljudi i ambijenata. Leti slika u Dalmaciji (Mlini, Cavtat, Dubrovnik), te razdoblje od 1934. do 1939. obuhvata umetnikovu „crvenu fazu”.

Za vreme rata, 1941. godine nalazi se u zarobljeništvu u logoru u Osnabriku, gde je radio tempere i veći broj crteža. Posle povratka u Sombor, nastaju Konjovićevi pasteli, kao i ulja stišanog kolorita, koji čine umetnikovu „sivu fazu” (1940—1952). Godina 1953. znači preokret u Konjovićevom slikarstvu: odnos prema predmetu postaje slobodniji, na delima „kolorističke faze” dominira čista, intenzivna boja, umetnik se zaustavlja na pragu apstrakcije. Nova slikarska orijentacija kulminira i traje na radovima „asocijativne faze” (1960—1984), da bi slikar 1985. godine počinjao sa prvim varijacijama na temu vizantijske umetnosti, te će do kraja 1990. godine nastati tridesetak dela nove „vizantijske faze”, sa kojima se i završava Konjovićev prebogati opus od oko 6000 radova, ulja, pastela, tempera, akvarela, crteža, tapiserija, pozorišnih scenografija, skica za kostim, vitraža, mozaika, grafika.

Učestvovao je na više od 300 samostalnih i oko 700 grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu. Za redovnog člana Vojvođanske akademije nauka i umetnosti izabran je 1979. godine, za dopisnog člana Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti 1986. godine, a za redovnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti 1992. godine. Dobitnik je brojnih značajnih nagrada i priznanja.

Jovan Soldatović

Vajar Jovan Soldatović rođen je 26. novembra 1920. godine u Čereviću. Otac Stevan i majka Sofija imali su četvoro dece – sinove Savu, Jovana i Svetislava i ćerku Jelenu. Otac je završio obućarski zanat u Pešti, bio je obrazovan, govorio je tri jezika, puno je čitao. U Čereviću Jovan provodi bezbrižno detinjstvo i pohađa osnovnu školu. Tada nastaju njegove prve „skulpture“ izvajane od testa koje je majka spremala za pečenje hleba. Godine 1930. porodica Soldatović se seli u Novi Sad. Otac Stevan je na lokaciji tadašnjeg „Malog Limana“ sazidao kuću tvrdeći da će tu uskoro biti centar grada. Pet godina kasnije, u njihovom najbližem komšiluku, započeta je izgradnja velike zgrade Banovine po projektu arhitekte Dragiše Brašovana.

Nakon završene gimnazije u Novom Sadu, Soldatović upisuje arhitektonski odsek Tehničkog fakulteta u Beogradu. Međutim, rat prekida njegovo studiranje, te on napušta Beograd i vraća se u Novi Sad. Tokom rata, Jovan Soldatović, Boško Petrović, Stevan Maksimović, Milan Kerac i Radmila Ris, kasnije Graovac, kad god su to prilike dozvoljavale, okupljaju se u ateljeu u Glavnoj ulici u Novom Sadu gde zajednički slikaju i vajaju spremajući se za kasnije školovanje na Akademiji. Uz to, Soldatović često posećuje atelje Karla i Zlate Baranji u novosadskom naselju Telep. U jesen 1942. uspešno polaže prijemni ispit na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Zahvaljujući izrazitom talentu i dobroj pripremi primljen je na drugu godinu vajarskog odseka. Profesori su mu bili Sreten Stojanović, Risto Stijović, Rade Stanković, Lojze Dolinar i Toma Rosandić.

Kada je po okončanoj Akademiji nameravao da se vrati u Novi Sad, formirana je Majstorska radionica Tome Rosandića u Beogradu, te Soldatović postaje deo tog umetničkog ateljea gde ostaje do sredine 1953. Nakon toga, vraća se u Novi Sad, gde organizuje likovni odsek na novosadskoj Višoj pedagoškoj školi i postaje prvi profesor vajarstva. Istovremeno, predvodi inicijativu za osnivanje umetničkih ateljea na Petrovaradinskoj tvrđavi i među prvima uspostavlja svoj ateljejski prostor u zgradi tzv. „Duge kasarne“. U tom ateljeu Soldatović će raditi više od pola veka, sve do smrti 2005. godine. U ovom periodu umetnik izlaže na nekoliko značajnih inostranih izložbi: na Prvom bijenalu Mediterana u Aleksandriji, na Svetskoj izložbi u Briselu, Petom bijenalu skulpture u Mildhajmu, parku kraj Antverpena, te na Drugoj internacionalnoj izložbi skulpture u Rodenovom muzeju u Parizu. Tokom leta 1956. Soldatović je među osnivačima i prvim učesnicima Umetničke kolonije Ečka.

Godina 1962. izuzetno je značajna u Soldatovićevoj biografiji. Te godine postavljen je monumentalni Spomenik borcima šajkaškog partizanskog odreda kod Žablja, koji predstavlja izuzetno ostvarenje naše figurativne spomeničke skulpture, a u beogradskoj Galeriji Doma JNA otvorena je velika samostalna izložba. Dodeljena mu je i Oktobarska nagrada Grada Novog Sada. Na Petrovaradinskoj tvrđavi 1965. godine postavljena je monumentalna kompozicija Jeleni. Početkom oktobra te godine Soldatovićev atelje posećuje Miloš Crnjanski. Te godine poznati književnik se posle četvrtvekovne emigracije vraća u Beograd, a u Novi Sad dolazi na poziv Mladena Leskovca i Boška Petrovića, tada prvih ljudi Matice srpske. Zabeleženo je da je naš veliki pisac bio veoma iznenađen kada mu je Soldatović bez prethodne pripreme recitovao stihove „Stražilova“. Kasnije je Soldatović izvajao portret Miloša Crnjanskog. Soldatovićeva skulptura Dvoje postavljena je 1967. godine u parku ispred zgrade Ujedinjenih nacija u NJujorku, kao poklon Jugoslavije. U Novom Sadu 1971. postavljena je monumentalna skulptura Porodica kao spomenik žrtvama racije. Otkrivanju spomenika prisustvovao je velik broj posetilaca. Iste godine postavlja spomenik Branku Radičeviću na Stražilovu. Naredne godine postavlja monumentalnu skulpturu Razigrani konji na Novosadskom sajmu. Skulptura je vremenom postala zaštitni znak te sajamske institucije. Kragujevcu – gradu heroju i parku Šumarice Soldatović poklanja 1973. tri monumentalne skulpture – Suđaje, Bez iluzija i Kompozicija.

U Čereviću 1980. godine otvoren je Zavičajni muzej. Glavninu eksponata u postavci čini spisateljska zaostavština Jovana Grčića Milenka, slikarski legat Milenka Šerbana, te zbirka skulptura Jovana Soldatovića, trojice izuzetno značajnih umetnika u ukupnoj srpskoj kulturi, rođenih u tom sremskom mestu. Naredne godine postavljen je spomenik Jovanu Steriji Popoviću u Vršcu. Godine 1982. u Dunavskom parku je postavljen Soldatovićev spomenik Đuri Jakšiću. Zahvaljujući angažovanju novosadske Galerije Bel art i japanske galeristkinje Nabuko Akikave, Soldatovićeva skulptura Ljudska figura sa mrtvim detom (Hirošima), nastala 1961. godine, dospela je 2003. u stalnu postavku Muzeja savremene umetnosti grada Hirošime. Novosadskoj osnovnoj školi koja nosi ime Koste Trifkovića, umetnik je naredne godine poklonio spomeničku skulpturu velikog pisca.

Zuska Medveđova

Zuska Medveđova je rođena 5. oktobra 1897. godine u Bačkom Petrovcu u seljačkoj porodici. Njen otac Jan i majka Marija Medveđova imali su još troje dece, dve ćerke Katarinu i Mariju i brata Jana koji je živeo u Pragu. To što je Zuska odrasla u seljačkoj porodici značajno će uticati na njeno stvaralaštvo, a svoj likovni talent je pokazivala još u osnovnoj školi. Primetivši da ima talenta, njen učitelj Julijus Kubanj nagovorio je roditelje da je pošalju na studije, ali oni nisu bili u mogućnosti da to urade. Prvi put je svoja dela izložila javno tokom Narodnog zbora i Slovačkih narodnih svečanosti u Petrovcu 28. avgusta 1919. godine. Tada su uz dela poznatog akademskog slikara Karola Miloslava Lehotskog i slika dva amaterska slikara, Ivana Grupnika i Andreja Labata, bile izložene slike i skulpture Zuske Medveđove.

Zbog uspeha na izložbi u Petrovcu mlada umetnica je 1920. godine imala priliku da svoja dela predstavi van rodnog mesta i to u Zagrebu. Na ovoj izložbi je osim vezenih muških košulja i drugih ručnih radova bilo izloženo nekoliko Zuskinih slika. O njenim delima na izložbi je pisao i časopis Čehoslovački list koji je uz pohvale najavio da mlada slikarka ide na umetničke studije u Prag. Tamo je stigla u februaru 1921. godine izvan rokova za prijavne ispite na akademiji i zato je pohađala privatnu školu kod profesora Ferdinanda Engelmilera. Nažalost, školu je morala da napusti iz finansijskih razloga i preselila se u Berlin gde je pokušala da nastavi studije, ali se morala vratiti kući zato što nije dovoljno dobro znala nemački jezik. U Bačkom Petrovcu je priredila svoju prvu samostalnu izložbu 2. i 3. septembra 1922. godine u zgradi gimnazije u Širokoj ulici gde se danas nalazi galerija koja nosi njeno ime. Na izložbi je prikazano 95 dela, od toga 40 su bila ulje na platnu.  Nakon privatnog školovanja u Pragu i neuspelog pokušaja u Berlinu, Medveđova upisuje studije na Umetničko-industrijskoj školi u Zagrebu. Međutim, zahvaljujući njenom učitelju Julijusu Kubanjiju uspela je 1923. godine da se vrati u Prag gde se upisala na Akademiju likovnih umetnosti. U Pragu je studirala kod Maksa Švabinskog i Jakuba Obrovskog, nastavljajući da priređuje izložbe u svom zavičaju. Posle završenih studija vraća se u Bački Petrovac gde će boraviti dugi niz godina. Osim slikarstva, tokom boravka u rodnom mestu Medveđova je ilustrovala knjige i časopise. 

Slikarsko delo Zuske Medveđove sledi idejno-estetsku tradiciju slovačkog slikarstva narodnog žanra i primenjene motive iz svakodnevnog života vojvođanskih Slovaka. Medveđova je uglavnom slikala figuralne kompozicije, portrete i mrtvu prirodu. U njenim figuralnim kompozicijama dominiraju narodni prizori. Tradiocionalni foklorni oblik etnografskog slikarstva počela je da neguje još dok je bila samouka, nastavila je da neguje žanr i tokom studija, pa sve do kraja života. Slike koje pripadaju ovoj grupi su Svadba, Nedelja, Ručak na njivi, Orač, kao i brojne slike sa motivima žetve. Najbrojnija dela njenog likovnog stvaralaštva su portreti. Slikala je portrete značajnih ličnosti, pisaca i kulturnih poslenika, ali i svojih rođaka, prijatelja i poznanika. Medveđova je rado slikala i mrtvu prirodu, pogotovo cveće. Ono što je dominiralo kao motiv u njenim slikama pejzaža su letnji prizori i ravničarska polja prekrivena pšenicom. Osim ovakvih slika, radila je i slike plodnih polja sa vijugavim poljskim putevima, ali uvek je dominirala ravnica.

Za vreme Drugog svetskog rata Zuska se odselila u Bratislavu gde je ostala do smrti 1985. godine. Međutim, često se vraćala u Bački Petrovac, gde su povodom njenog 70. i 75. rođendana priređene izložbe. Svoja mnogobrojna dela umetnica je zaveštala svojim sugrađanima u rodnom mestu, gde je 1. jula 1989. godine osnovana Galerija Zuske Medveđove.

Ljubica Cuca Sokić

Ljubica Cuca Sokić, slikarka, profesorka Akademije za likovne umetnosti u Beogradu i članica Srpske Akademije nauka i umetnosti, rođena je 9. decembra 1914. godine u Bitolju, gde se njena majka Ruža zatekla u izbeglištvu početkom Prvog svetskog rata. Mirno i srećno detinjstvo, na kojem se temelji njen pogled na svet i pristup umetnosti, provela je u Beogradu, na Dorćolu. NJen otac Manojlo Sokić bio je novinar i vlasnik lista Pravda, te je u porodici mlada umetnica nalazila podršku i razumevanje za svoje buduće profesionalno opredeljenje.

Crtanje u Drugoj ženskoj gimnaziji u Beogradu učila je kod Zore Petrović, s kojom se kasnije i sprijateljila. Umetničku školu u Beogradu upisala je 1930. i do 1934. godine studirala je slikarstvo na Nastavničkom odseku, kod Vase Pomorišca, Ljube Ivanovića i Bete Vukanović, a zatim je do 1936. bila na Akademskom tečaju kod Ivana Radovića. 

Na usavršavanju u Parizu boravila je od 1936. do 1939. godine. Tamo se družila sa našim umetnicima Borom Baruhom, Aleksom Čelebonovićem, Peđom Milosavljevićem, Juricom Ribarom i Ivanom Rajnom. Mlade umetnike privlačio je intimizam, kao i stvaralaštvo fovista odnosno postfovista. Tada je formirana prva, intimistička faza stvaralaštva LJubice Sokić. Godine 1937. u Pariskoj galeriji prvi put je izlagala sa grupom jugoslovenskih umetnika. Snažan utisak na slikarku ostavili su Luvr, brojne izložbe, pre svega ona Sezanova iz 1936. godine. Inspirisao ju je opus intimista Bonara i Vijara, dela Šardena i Pikasa.

U jesen, te 1936. godine, stigla sam baš na veliku Sezanovu retrospektivu i ceo dan ostala u galeriji. Bilo je to plodno vreme kada su u Parizu stvarali i redovno izlagali Matis, Pikaso, Brak… I moja velika borba protiv narativnosti, za čisto slikarstvo, odnosno težnja da sve što hoću da iskažem likovnim sredstvima posledica je pariskog iskustva… Ipak, nikada nisam poželela da u Parizu i ostanem. Veoma sam vezana za sredinu, za moj zavičaj, kako obično zovem Dorćol…”, govorila je Cuca Sokić. 

Sledeća faza u razvoju njene umetnosti, faza naglašenijeg realizma, trajala je tokom okupacije i posle Drugog svetskog rata, a vezana je za povratak u beogradski krug umetnika, gde već 1939. godine priređuje prvu samostalnu izložbu u paviljonu Cvijeta Zuzorić. Godine 1940. bila je jedan od osnivača umetničke grupe Desetorica. Aleksa Čelebonović, njen veliki prijatelj i saborac u toj grupi, u danima koji su beležili ulazak u strahote Drugog svetskog rata i kasnije velike društvene promene, napisao je da je ona tragala za dubljim poznavanjem nekog teško dokučivog prustovskog introvertovanog sveta. U tom intimno proživljenom svetu ona je nalazila harmonije odnosa, isto toliko ljudskih, mudrih i plemenitih, koliko i likovnih, vizuelnih i iz prirode transponovanih”, zabeležila je istoričarka umetnosti Irina Subotić.

Posle rata LJubica Sokić učestvovala je na izložbama organizovanim u korist ranjenih boraca, a u to vreme boravila je u Sremskim Karlovcima, gde je uživala  u prirodi i lepoti starog grada, te su ti prizori ostali njena trajna inspiracija. U leto 1950. godine putovala je s grupom umetnika brodom od Pule duž jadranske obale — i tokom tog putovanja slikala je pejzaže.

Nakon što je beogradski umetnički krug ponovo počeo da deluje, organizovane su samostalne izložbe mladih umetnika, a 1951. godine izlagala je i LJubica Sokić s dugogodišnjim prijateljem Dušanom Ristićem. U traganju za novim izrazom, slikarka odlazi u Pariz, a zatim i Englesku.

Sredinom šeste decenije 20. veka definitivno je napustila mimetički realizam i uputila se u pravcu apstrakcije, započevši fazu interpretacije doživljenog koju stručnjaci definišu kao postkubističku. Tokom 1956. i 1957. godine nastaju dela kojima je umetnica konačno bila zadovoljna i koja predstavljaju prekretnicu u njenom opusu.

Na dalje, smelije promene u njenoj umetnosti uticao je i prelazak u nov radni prostor. Naime, 1960. godine slikarka je nasledila atelje Zore Petrović u zgradi Kolarčeve zadužbine i tada je konačno mogla da otpočne s kontinuiranim radom. Pored toga, i opšta likovna klima pogodovala je njenim istraživanjima u sferi umetničkog izraza; sasvim neradikalno, neko vreme je eksperimentisala i sa enformelom. Samo period od kraja šeste do početka osme decenije može se u stvaralaštvu LJubice Sokić smatrati potpunom apstrakcijom, formalno geometrijskom. Suštinski, njena dela su ostala bliska lirskom toku u modernom slikarstvu.

Ljubica Sokić je od 1948. do 1972. godine bila profesorka na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Predavala je akvarel, pa slikarstvo. Kod nje su studirali Stojan Ćelić, Mladen Srbinović, Dušan Otašević, Slavoljub Bogojević i drugi. Trudila se da učenicima dâ potpunu slobodu u razvijanju individualnosti, smatrajući profesuru, uz kreativni rad, najlepšim pozivom za umetnika. Uz slikarstvo i pedagoški rad, bavila se i ilustracijom knjiga. Još tokom studija crtala je dečji strip za Pravdu, a posle rata ilustrovala je Poletarac, Zmaj, Pionir i Pionirske novine.

Godine 1968. postala je dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti, da bi deceniju kasnije bila izabrana za redovnog člana ove institucije. Dobitnik je više nagrada za umetničko stvaralaštvo među kojima su Sedmojulska nagrada, Oktobarska nagrada grada Beograda, Vukova nagrada, Politikina nagrada iz fonda Vladislav Ribnikar.

Sve što je tokom svog dugog života naslikala ova velika umetnica zaveštala je muzejima širom Srbije, te se njena dela sada mogu videti u Beogradu, Požarevcu, Kragujevcu, Kraljevu, Kruševcu, Smederevskoj Palanci i drugim gradovima.

Operski glasovi - mecosopran

Mecosopran je ženski glas koji se nalazi između soprana i alta, odnosno poseduje tamniju boju od soprana, a izražajniji je i pokretljiviji od alta. U operskoj muzici ova vrsta ženskog glasa počela je da se upotrebljava krajem 18. i početkom 19. veka, kada se javila potreba za tamnijim glasom od soprana, ali sposobnim za izvođenje virtuoznih pasaža. Pre tog vremena, muzika koja danas odgovara mecosopranima bila je pisana za muške pevače koji su bili kastrirani pre mutacije, te se njihov glas zadržavao u ženskom registru. Tako danas mecosoprani uspešno tumače uloge koje su prvobitno bile namenjene kastratima altovima. Jedna od takvih arija jeste Che faro senza Euridice iz Glukove opere "Orfej i Euridika". 

Poznato je da je ženama bilo zabranjeno da se pojavljuju na sceni i u crkvi kao pevačice, te su kastrati preuzimali njihove deonice zahvaljujući toj bolnoj operaciji pre mutacije. Kako je kastracija vremenom bila zabranjena, te su kastrati polako nestajali sa operske scene, uloge pisane za njih preuzeli su soprani i mecosoprani. Tako ćemo danas u baroknim operama nailaziti na muške likove u interpretaciji ženskih glasova ili pak kontratenora, odnosno muških glasova koji posebnim načinom pevanja bez potrebe kastriranja tumače muziku pisanu u ženskom registru. Osim toga, u operskoj muzici veoma je česta pojava da se likovi dečaka ili mladića poveravaju dubokom ženskom glasu, tako da mecosoprani u svom repertoaru mogu negovati i takozvane „uloge u pantalonama“, čiji broj i muzički kvalitet nisu zanemarljivi. Jednu od najpoznatijih uloga tog tipa nalazimo u Mocartovom opusu. Reč je o dečaku Kerubinu, kojeg danas najčešće tumače mecosoprani.

Za razliku od soprana kao većinskog nosioca glavnih operskih rola, mecosoprani uglavnom tumače sporedne uloge, iako postoji nekoliko veoma lepih i upečatljivih izuzetaka. Naredna arija prikazaće odlike lirskog koloraturnog mecosoprana koji poseduje pokretljivost i gipkost poput visokog ženskog glasa, ali i toplinu i tamniju boju, kao i mogućnost finog oblikovanja tonova donjeg registra. Čućemo takođe da ova vrsta glasa može poput koloraturnog soprana da izvede zanosne tonove visokog registra i da zaseni slušaoca preciznim izvođenjem virtuoznih pasaža, ali i da prikaže baršunastiju i dakako veoma prijatnu boju glasa. Predlažem ariju Nacqui all`affanno iz Rosinijeve opere "Pepeljuga". Još jedna veoma poznata uloga namenjena koloraturnom mecosopranu iz pera Đoakina Rosinija jeste uloga Rozine iz opere "Seviljski berberin". Ovde je važno naglasiti da ova vrsta glasa nije postojala u vreme kada je Rosini pisao svoju operu. Tada su Rozinu pevali kontraaltovi, koji su danas zaista retki.

U francuskoj operskoj literaturi 19. veka često su glavni ženski likovi povereni mecosopranskom glasu, poput uloge Šarlote u Masneovoj operi "Verter", Karmen u istoimenoj operi Žorža Bizea ili uloge Dalile u muzičko-scenskom delu "Samson i Dalila" iz opusa Kamija Sen-Sansa. Tamna boja mecosoprana najčešće se vezuje za likove velikih operskih zavodnica poput Karmen, koja predstavlja pravo oličenje fatalne žene, spremne da se bez milosti poigrava s muškarcima. Osim uloga fatalnih žena, mecosopranima se poveravaju likovi majki i starijih žena uopšte zbog kvaliteta glasa, kao i junakinje zlog karaktera. Tip dramskog mecosoprana odlikuje jači, širi i snažniji glas od ostalih vrsta ovog dubokog ženskog. Ovi glasovi često se razvijaju u dramske soprane i ponekad je teško uvideti razliku između njih. Za prikazivanje moćnog glasa dramskog mecosoprana izabrala sam ariju Eboli O don fatale iz Verdijeve opere Don Karlo. Jedna od najupečatljiviji uloga za dramski mecosopran jeste Santuca iz Maskanjijeve opere "Cavalleria rusticana".

Ruska petorka - Cezar Kjui

Ruski kompozitor, nemilosrdni muzički kritičar i vojni inženjer Cezar Kjui bio je član poznate Ruske petorke, grupe umetnika koji su se u drugoj polovini 19. veka zalagali za konačno oblikovanje ruske nacionalne škole na osnovama narodne umetnosti i Glinkine zaostavštine. Zanimljivo je to što su ovi kompozitori zapravo po svom obrazovanju bili nešto sasvim drugo – Borodin je bio ugledni lekar i hemičar, Rimski-Korsakov prema porodičnoj tradiciji pomorski oficir, Musorgski je bio član Preobraženske regimente i tokom života službovao kao činovnik, a Balakirjev je studirao matematiku. Moćna gomilica, Ruska petorka ili Nova ruska škola – to su sve bili nazivi ovog Balakirjevljevog kružoka, grupe istomišljenika koji su želeli da stvore prepoznatljivu rusku nacionalnu muziku. To su i učinili, svaki na svoj način. Jedino se Kjui više svojim oštrim perom muzičkog pisca nego kompozicijama zalagao za stvaranje ruske muzike.

Kritičari su Kjuia proglašavali za najmanje talentovanog kompozitora Ruske petorke, za muzičara osrednjeg kvaliteta, za umetnika koji se ni po čemu nije izdvojio od ostalih. Međutim, Vladimir Stasov, umetnički savetnik grupe, zapisao je sledeće reči o ovom samoukom muzičaru u članku o ruskoj muzici iz 1883. godine: 

„Osnovne karakteristike Kjuijeve muzike su poetičnost, strastvenost i neverovatna toplina osećanja i nežnosti koja duboko dotiče dušu slušalaca. Istina je da je Kjui gotovo isključivo bio fokusiran na prikazivanje ljubavi u svim svojim oblicima, pa ga je to činilo umetnikom jednostranog talenta, ali po dubini i intenzitetu, prikazi tog osećanja su prevazilazili sve ono što su postigli ne samo pripadnici ruske škole nego i bilo koji umetnik koji je delovao na polju muzike.“ 

Svakako se možemo složiti da je Kjuiju bila bliska ljubavna tematika i da je znao lepo da uobliči svoje pesme. Nokturno u fis-molu iz 1883. godine u izvođenju pijaniste Filipa Edvarda Fišera. Očit je uticaj Frederika Šopena, kompozitora kojim se Kjui oduševljavao još kao mladić.

Ovaj samouki muzičar rođen je 1835. godine u Viljnusu od oca Francuza i majke koja je imala litvansko-poljsko poreklo. Bio je najmlađi od petoro dece. Otac Antoan je svoje sinove nazvao prema velikim vojskovođama – Aleksandru, Napoleonu i Cezaru. On sam se nastanio u tom litvanskom gradu još 1812. godine, nakon što je francuska vojska na čelu sa Napoleonom počela da se povlači iz Moskve nakon poraza. Oženio je lokalnu devojku po imenu Julija, postao ruski državljanin, promenio prezime u Kjui i predavao francuski jezik u gimnaziji. Cezar je naučio nekoliko jezika još kao dečak – francuski, ruski, poljski i litvanski. Svirao je klavir, oduševljeno proučavao Šopenova dela i neko kraće vreme dobijao poduke iz muzičke teorije od poljskog kompozitora Stanislava Monjuška. Prve kompozicije počeo je da piše kao adolescent, ali nikad nije imao nikakvo formalno muzičko obrazovanje. Kjui je potom završio školu i akademiju za vojne inženjere u Sankt Peterburgu. Postavši stručnjak u oblasti vojnih utvrđenja, Kjui je radio kao profesor na vojnim akademijama u Peterburgu, dostigavši naposletku zvanje generala 1906. godine. 

Muzički pisci su ocenjivali Kjuija kao osrednjeg kompozitora, ali kada su iole govorili o njegovim postignućima, kakva god ona bila, naglašavali su da se on kao stvaralac najbolje iskazao u malim formama klavirske i vokalne muzike. Međutim, veoma je zanimljivo to što se Cezar Kjui oprobao u najrazličitijim žanrovima – od solo pesama i horskih kompozicija preko instrumentalne i kamerne muzike do orkestarskih dela i opere. Bio je nesumnjivo najplodniji kompozitor među Ruskom petorkom. Rimski-Korsakov ga je nazvao „stvaralačkim genijem“, a drugi su ga zbog njegovih nemilosrdnih kritika u novinama prozvali za „najglasnijeg govornika, ali najslabijeg kompozitora“. Iako se Kjui kao pripadnik Ruske petorke zalagao za stvaranje prepoznatljive nacionalne škole, napisavši u jednom svom članku da u te svrhe svaki kompozitor mora da upotrebi ono najbolje što muzika može da pruži, on sam u svojim delima nije primenjivao stilizaciju ruske narodne muzike ili za teme nekakvih programskih dela ili opera uzimao priče iz folklorne baštine, kao što su to činili ne samo njegovi savremenici, već i stvaraoci koji su pripadali drugim nacionalnim školama romantizma. 

Moguće je naravno da ga nisu prihvatali zbog toga što je kao kritičar bio zaista nemilosrdan, sarkastičan, kažu neverovatno zabavan i smeo pisac – niko nije voleo njegove kritike, ali svi su ga čitali, tvrde poznavaoci ruskog muzičkog života poznog romantizma. Kjui je bio aktivan u tom domenu od 1864. do 1918. godine i napisao je skoro 800 članaka. Prikazivao je koncerte, resitale, pratio nova muzička izdanja i ličnosti koje se pojavljuju u muzičkom životu. Potpisivao se sa tri zvezdice. Osnovni cilj mu je bio da promoviše dela savremenih ruskih kompozitora, naročito svojih kolega iz Petorke, što ne znači da su oni bili pošteđeni njegovih komentara. Muzika Riharda Štrausa za njega je bila parodija, u Vagnerovoj muzici nije pronalazio nijednu jedinu melodiju, za Čajkovskog je komentarisao da piše samo o svojoj sudbini i bolestima, aludirajući na kompozitorovu čestu upotrebu motiva fatuma, a Rahmanjinovljevu Prvu simfoniju je toliko negativno ocenio da se budući majstor ruske muzike toliko potresao da nekoliko godina nije komponovao.

Muzička istorija pamti Kjuija kao člana Ruske petorke, grupe koja je formirana 1856. godine na inicijativu Milija Balakirjeva. Tada se uostalom Kjui ponovo posvetio muzici nakon što se bio fokusirao na studije i vojno-inženjersku karijeru. U godinama koje su dolazile polako je formirana ova „moćna gomilica“, kako ju je 1867. godine nazvao Vladimir Stasov u jednoj svom prikazu koncerta na kojem su izvedena dela Glinke, Dargomižskog, Balakirjeva i Korsakova. Bez obzira na zajednički cilj, oni su ipak bili individualne stvaralačke ličnosti, kao što je to istakao Stasov 1883. godine. Svaki član je tražio svoj put u skladu sa uverenjima koja su delili, ali Kjui je jedini to propovedao kroz pisanje članaka, ali ne i u svojim ostvarenjima. Pomenimo još da je on u periodu od 1896. do 1904. godine bio direktor Ruskog muzičkog društva odnosno ogranka te institucije u Peterburgu, te da je radio i kao član komisije za izbor novih operskih dela u pozorištu Marinski. Ne dotakavši se u svom stvaranju žanrova poput simfonije, simfonijske poeme i solističkog koncerta – kaže Stasov da Kjui nikad nije uspeo da do kraja savlada zahteve orkestracije – on je dao svoje doprinose u oblasti operske muzike (napisao je čak i nekoliko dečjih opera), komponovao je horove, pesme (pa čak i za decu), klavirska dela, kamernu i lakšu orkestarsku muziku.

Veliki slikari - Pablo Pikaso

Pablo Pikaso rođen je 25. oktobra 1881. godine u gradu Malagi, od oca Hozea Ruiza, profesora crtanja, i njegove žene Marije Pikaso Lopez. Još kao desetogodišnjak Pablo je sjsjno crtao i činio neopisivo radosnim roditelje koji su u njemu videli, u najmanju ruku, doktora akademskog slikarstva. Kada je Hoze Ruiz dobio posao u Korunji na Institutu umetnosti, porodica se seli iz Andaluzije na severozapad Španije. Mali Pablo posećuje predavanja i zadivljuje očeve kolege. Četiri godine kasnije sele se u Barselonu, a neposredno pred odlazak, Hoze poklanja sinu svoje četkice, čime simbolično priznaje njegovu genijalnu nadarenost. U prestonici Katalonije Pablo upisuje Školu umetnosti, a školski drug Manuel Palarez kasnije se priseća: „Šokirala nas je brzina kojom je stvarao svoje radove.“. Krajem 1897. godine, uz očevu pomoć, Pablo je primljenu u uglednu Madridsku kraljevsku akademiju umetnosti San Fernando. Međutim, mladi i buntovni Pablo sve češće zamenjuje akademske učionice sa kafeima, a dosta vremena provodi u Muzeju Prado, gde se divi delima Velaskeza, El Greka, Murilja i Goje. Prvu samostalnu izložbu Pikaso priređuje 1900. godine u kafeu „Četiri mačora“, mestu okupljanja lokalnih boema, te beleži ogroman uspeh, koji ga potom ohrabruje da se uputi u Pariz. 

 

Prvih nekoliko godina umetnik živi na relaciji Barselona-Pariz, posećuje Luvr, živi slobodnim životom pravog boema, stvara umetnička dela u hladnim plavim tonovima, a  1904. godine konačno se seli u francusku prestonicu, gde živi u kamenoj kući čudnovatog naziva Bato Lavoar, što u prevodu znači ploveća perionica. „To je bilo boemsko mestašce, prava umetnička komuna – priseća se Pikaso. – U mom komšiluku živeli su studenti Akademije umetnosti, slikari, skulptori i glumci.“ U tom delu Pariza, Monmartru, nalazio se i cirkus Medrano, koji je Pablo, zajedno s tadašnjom ljubavnicom Fernandom Olivije, često posećivao. Upravo je u cirkusu umetnik nalazio motive za svoja dela iz tog perioda, koji istoričari umetnosti nazivao ružičastim, jer je majstor u međuvremenu promenio omiljenu boju. Godine 1905. Pikaso se upoznaje s bogatim Amerikancima koji žive u Parizu, Leom i Gertrudom Stajn, izvanrednim poštovaocima slikarstva i pokroviteljima mnogih slikara, Pikasovih savremenika. 

 

Dve godine kasnije nastaje čuvena slika Gospođice iz Avinjona, kojima Pikaso najavljuje pojavu kubizma, stila koji je razrađivao zajedno sa prijateljem Žoržom Brakom. Figure portretisanih devojaka su geometrizovane, lica su senčena linijama, što je predstavljalo imitaciju afričke skulpture, platno je apsolutno lišeno klasične perspektive, a proprocije su potpuno deformisane. Osim što svaki naslikani objekat razbija na mnoštvo malih geometrijskih oblika, Pikaso se služi i kolažom – zalepljenim reklamama, etiketama i isečcima iz novina, a kasnije povećava raznovrsnot teksture, te posipa pesak, montira deliće drveta i metala ili komadiće stakla. U prvim kubističkim eksperimentima pretežno slika mrtvu prirode i portrete, a na platnima se neretko mogu videti muzički instrumenti, kutije s duvanom, note, boce vina i drugi predmeti koji zapravo predstavljaju obeležja boemskog umetničkog života s početka 20. veka. Kada se 1912. godine, sada već s novom ljubavnicom, Evom Humbert, preselio iz Monmartra na Monparnas, Pikasovo ime već odjekuje po celoj Evropi. Tri godine kasnije upoznaje pesnika Žana Koktoa i impresarija Sergeja Djagiljeva, koji je za rad na svojim baletima za Ruske sezone umeo da angažuje najslavnija umetnička imena. Pikasa angažuje prvi put 1917. godine kao scenografa za balet Parada. Naredne godine ženi se ruskom balerinom Olgom Hohlovom, sa kojom će 1921. dobiti sina Pola. Početkom 1927. godine Pikaso započinje romansu s Marijom Terezom Volter, koja mu je 1936. godine rodila ćerku Maju, baš kada je umetnik počeo da se viđa sa Dorom Mar. Nova veza, sa slikarkom Fransoaz Žilo, koja je bila velika nada slikarstva, ali nikad nije uspela da se ostvari, počela je 1943. godine. Ona je u vezi s Pikasom rodila sina Kloda i ćerku Palomu. Poslednja žena u Pikasovom burnom ljubavnom životu bila Žaklin Rok, koja o njemu brine do poslednjeg dana. Umetnik umire 1973. godine i iza sebe ostavlja oko osamdeset hiljada radova. 

 

Pikasova umetnička karijera trajala je osamdeset godina. Osim slikarstvom, bavio se grafikom, skulpturom, litografijom, keramikom. Ilustrovao je pesničke zbirke svojih prijatelja, a i sam je pisao stihove. Pikaso je pre svega bio genijalni umetnik 20. veka koji se usudio da slomi iluzionistički i figurativni stil čiji koreni potiču još iz epohe renesanse. Jedno od njegovih najemotivnijih dela jeste Gernika iz 1937. godine, nastala nakon bombardovanja grada Gernike u jeku španskog građanskog grada, kada je poginulo na hiljade nevinih ljudi. U umetnikovom bogatom slikarskom opusu izdvajaju se i portreti žena koje je voleo. Sve one bile su njegove muze i modeli i svaku od njih slikao je nadahnuto i strasno. Tokom posleratnih godina Pikaso se, po mišljenju kritike, drznuo da stvara slike na teme poznatih prethodnika, pa tako nastaju Doručak na travi po Maneu ili Žene iz Alžira po Delakroau. „Ko je, zapravo, slikar? On je kolekcionar koji stvara sopstvenu zbirku od kopija slika koje mu se dopadaju kod drugih slikara.“ – rekao je Pikaso, čija se umetnička dela mogu videti u muzejima u Španiji, Francuskoj, Rusiji, Americi, Švajcarskoj i Velikoj Britaniji.

Veliki slikari - Anri Matis

Francuski slikar Anri Matis rođen je 31. decembra 1869. godine. Iako se bavio i vajarstvom i grafičkim dizajnom, najviše se istakao kao slikar. Bio je vodeći predstavnik fovizma, pravca kojeg odlikuju jarke i eksplozivne boje. Zajedno s Pablom Pikasom i Marselom Dišanom postavio je temelje plastične umetnosti. Sve to ga čini jednom od vodećih figura u umetnosti 20. veka.

Anri Matis je 1887. godine otišao u Pariz na studije prava i nakon što je stekao kvalifikacije, radio je kao sudski administrator. No, samo dve godine kasnije dobio je upalu slepog creva zbog koje je morao da miruje. Majka mu je zato donela pribor za slikanje kako bi se razonodio. Međutim, kako je i sam rekao, on je slikajući otkrio ,,parče raja“, te slikarstvo postaje njegov životni put. Na veliko razočaranje Matisovog oca, on napušta studije prava i 1891. godine upisuje studije slikarstva u Parizu kod Vilijama Adolfa Bugroa i Gistava Miroa. Na slikarstvo Anrija Matisa u velikoj meri su uticala dela Šardena, Pusena, Vatoa, Monea, kao i japanska umetnost. Kao student napravio je nekoliko kopija Šardenovih slika, koja se danas nalaze u Luvru.

Na savet Kamija Pisaroa, 1888. godine odlazi u London, kako bi proučavao slike Vilijama Tarnera, a zatim odlazi na Korziku. Kada se vratio u Pariz 1889. godine, počinje da proučava dela drugih umetnika. Često je zbog kupovine tih dela upadao u dugove. U svom domu posedovao je slikarska platna Van Goga, Gogena, Rodena i Sezana, što pokazuje da ga je stvaralaštvo baš tih umetnika veoma inspirisalo. Pronalazio je podstrek za stvaralaštvo iz različitih izvora, kao što su japanska umetnost, impresionizam, post-impresionizam i pointilizam. Godine 1905. Matis i grupa fovista izlagala je svoje radove na Jesenjem salonu. Matis je tada predstavio dve slike – Otvoreni prozor i Žena sa šeširom. Cenjeni francuski kritičar Luis Vusele, videvši radove Anrija Matisa, rekao da je on ,,Donatelo među zverima“. 

Iako je Matis bio oštro kritikovan, imao je i svoje sledbenike, poput Gertrude Štajn i njene porodice. Nakon Jesenjeg salona, porodica je kupila sliku Žena sa šeširom. Inače, u stanu Gertrude Štajn okupljali su se svi veliki umetnici tog vremena. Porodica je godinama skupljala slike Pikasa i Matisa, kojih je bilo na stotine. Priključile su im se i sestre Klarabel i Eta Kon. Kolekcija Matisovih slika koju su formirale sestre Kon danas se nalazi u Muzeju umetnosti u Baltimoru. Prijatelji Anrija Matisa su organizovali i finansirali umetničku školu pod nazivom Akademija Matis, u kojoj je mogao da podučava mlade umetnike, što je i činio od 1907. do 1911. godine. Posle 1930. godine kolekcionar Matisovih radova Albert Barns ubedio ga je da uradi mural velikih dimenzija za Barns fondaciju. Mural je nosio naziv Igra broj dva, a završen je 1932. godine. Spomenuta fondacija danas poseduje veliki broj njegovih slika.

Iako se nakon operacije 1941. godine delimično morao oslanjati na invalidska kolica, Matis je nastavio svoje umetničke napore kroz stvaranje kolaža od odsečenih papira. Umetnik je tu tehniku nazvao scissors art. Takođe je delovao kao grafičar. Godine 1947. objavio je zbirku printova koloritnih kolaža pod nazivom Jazz. Početkom pedesetih Matis je završio četvorogodišnji projekat dizajniranja staklenih prozora i ukrasa u unutrašnjosti kapele u gradu Vens u Francuskoj, koju često nazivaju Matisovom kapelom. U svom rodnom gradu Kato Kambrezi osnovao je 1952. godine sopstveni muzej koji danas ima treću po veličini zbirku Matisovih dela u Francuskoj. Osim toga, postoji i Matisov muzej u Nici, a njegova dela se mogu videti i u Centru Pompidu u Parizu.

Veliki slikari - Pjer Ogist Renoar

Mislim da mi nijedan dan nije prošao bez slikanja.

 

U skromnoj radničkoj porodici sa sedmoro dece, 25. februara 1841. godine u Limožu, rođen je slikar Pjer Ogist Renoar. Slavio je lepotu nesavršenosti i radost življenja i u najtežim trenucima. Govorio je: „Da se nisam zabavljao, verujte mi, ne bih ni slikao.“ Iako je mladog Renoara privlačilo crtanje, pokazivao je veći talent za pevanje. Njegov učitelj muzike, poznati francuski kompozitor Šarl Guno, koji je u to vreme bio horovođa u crkvi Svetog Roka, podsticao ga je da se bavi muzikom. Međutim, zbog finansijskih okolnosti, Renoar je morao da prekine nastavu muzike i napusti školu kako bi sa svega trinaest godina radio u fabrici porcelana. Bez obzira na to što je pokazao talenat za rad, često se zamarao i tražio utočište u galerijama Muzeja Luvr. Vlasnik fabrike je prepoznao talenat svog šegrta i to je prenio Renoarovoj porodici. Nakon toga, Renoar je počeo da se priprema za polaganje prijemnog ispita u Školi lepih umetnosti. Kada je fabrika porcelana u kojoj je radio usvojila procese mehaničke reprodukcije 1858. godine, Renoar je bio primoran da pronađe drugi posao kako bi se izdržavao.

Renoarove slike su karakteristične po živopisnim i zasićenim bojama, najčešće su usmerene na prikazivanje ljudi u intimnim i neformalnim kompozicijama. U prepoznatljivom impresionističkom stilu, Renoar je sugerisao detalje scene pomoću slobodnog pokreta četkice, tako da se figure nežno stapaju jedna s drugom i okolinom. Krajem šezdesetih godina 19. veka, kroz praksu slikanja svetlosti i vode na otvorenom, Ogist Renoar i njegov prijatelj Klod Mone otkrili su da boja senki nije smeđa ili crna, već da predstavlja refleksiju boja predmeta koji ih okružuju, efekat danas poznat kao difuzna refleksija. Postoji nekoliko parova slika na kojima su Renoar i Mone radili paralelno, prikazujući iste prizore. 

Jedno od najpoznatijih impresionističkih dela je Renoarova slika iz 1876. godine – Ples u Le Mulan de la Galet. Slika prikazuje scenu na otvorenom, prepunu ljudi u popularnoj bašti za ples, blizu mesta u kojem je živeo. Radovi nastali u ranoj fazi umetnikove zrelosti bili su tipično impresionistički prikazi stvarnog života, puni blistavih boja i svetlosti. Za potrebe ovog platna Renoar je zamolio prijatelje da mu poziraju - bili su to slikari, novinari, vladini službenici. Slikar je figure na slici zasuo svetlošću i senkama dočaranim mrljama koje igraju po telima, tkaninama, predmetima i tlu. 

Prekretnica u umetnikovom životu desila se kada je njegov portret Gospođa Šarpantje s ćerkama prihvaćen na konkurs Salona 1879. godine. Slika je požnjela veliki uspeh. Renoar je postao cenjeni umetnik sa sopstvenom klijentelom. Istakao se kao portretista i od toga je pristojno živeo. O tome svedoči Kamij Pisaro: Renoar je postigao veliki uspeh na Salonu. Mislim da je sada uspešno plasiran. Utoliko bolje - siromaštvo je teško podneti! Renoar je upoznao 1875. godine izdavača Žorža Šarpantjea, koji ga je uveo u salon svoje žene Margerit. Ona je organizovala otmene večere u svom domu, na koje su dolazili najugledniji ljudi iz sveta umetnosti - Alfons Dode, Emil Zola, Gi de Mopasana i drugi. Bile su tu i pozorišne zvezde, poput glumice Žane Samari, ali i pevačice kao što je Ivet, koja je pevala u kafeima i na koncertima. Na spomenutom portretu, naspram pozadine naslikane toplim bojama, svetloplave haljine ćerki ističu crninu majčine haljine.

 

P. O. Renoar: Gospođa Šarpantje s ćerkama

Od sredine osamdesetih godina napustio je impresionistički stil, naročito nakon posete Italiji gde je gledao umetnička dela velikana renesanse, što ga je navelo da se vrati nešto formalnijem stilu. Renoarovo slikarstvo postalo je dekorativnije, konture preciznije, boje bogatije i gušće. Paletu je sveo na zemljane boje i kobaltnoplavu. Usredsredio se na klasičan slikarski motiv - akt. U tom smislu naročito se ističe slika Velike kupačice iz 1887. godine. Čiste linije kupačica, njihov glatka koža i okolina potpuno otuđena od centralnih figura - sve je to zapanjilo publiku svojim klasicizmom. Uticaj Engra vidi se po zakrivljenoj kompoziciji tri glavne figure. 

Iz kasnije faze stvaralaštva poznati su i njegovi prikazi scena u kući. U tom domenu čuvena je slika Devojke za klavirom iz 1892. godine, koja pripada takozvanom bisernom periodu. Na ovom platnu tonovi boja u pozadini ponavljaju boje kojima su naslikane devojke. Nabori haljine plave devojke osenčeni su plavom bojom koja se povezuje s njenom zelenoplavom mašnom i pozadinom. Svetlocrvena haljina i smeđa kosa druge devojke imaju svoj eho u stolici i klaviru. 

Zvanično je prvi put izlagao u Parizu na Salonu 1864. i naredne godine na Majskom salonu. Za njegov dalji rad, postalo je značajno druženje i izlaganje s impresionistima. Kako je početkom devedesetih godina oboleo od reumatizma, preselio se na jug Francuske. Iako mu je bolest u velikoj meri ograničavala pokrete, on je i dalje neumorno stvarao do kraja života. Poslednji put je posetio Pariz 1919. godine da bi u Luvru video izložen svoj portret gospođe Šarpantje. Tada je već bio u kolicima i vozili su ga kroz muzej. Umro je u decembru iste godine.

„Ma šta slikao Renoar i ma u kojoj tehnici stvarao, iskrenost doživljaja i pečat njegove, u život zaljubljene ličnosti, napajali su delo pregrštima istinite poezije. Umetnost je bila jedini smisao njegovog postojanja. Njome se bavio bez predaha i ništa ga drugo nije moglo otrgnuti od toga. Stari majstor, zgrčen od reumatizma, paralizovan, s kičicom vezanom među prstima, ali pogledom svežim i sigurnim, slikao je bukvalno do smrti, a da – slično Ticijanu – suton nije pomračio radost u zlatu večnog leta njegove umetnosti.“ – ovako je o Renoaru govorila istoričarka umetnosti Katarina Ambrozić.

Renoar je bio veoma plodan slikar. Tokom života je naslikao nekoliko hiljada umetničkih dela. Slikanje nije sanjarenje. To je uglavnom fizički posao i moraš biti dobar radnik kad se njime baviš, govorio je Renoar.  Nekoliko sati pred smrt poslednji put je zatražio da mu donesu četkice i boje. Kad je kasnije odložio pribor, promrmljao je: Tek sad počinjem da shvatam ponešto o ovome. 

Zinka Kunc Milanov

Hrvatska operska pevačica Zinka Kunc Milanov rođena je 17. maja 1906. godine u Zagrebu. Njen rođeni brat bio je kompozitor i pijanista Božidar Kunc. Pevanje je učila privatno kod poznatog češkog baritona Jana Ouržednika i na Muzičkoj akademiji kod Milke Trnine i Marije Kostrenčić. Tada, ali i kasnije, mnogo je radila sa svojim bratom, koji je bio njen dugogodišnji korepetitor. Prvi samostalni koncert priredila je 1925. godine, a na operskoj sceni je debitovala dve godine kasnije kao dvadesetjednogodišnja umetnica u ulozi Leonore iz Verdijevog Trubadura. To se desilo u Ljubljani, da bi pet sedmica kasnije prvi put nastupala i u rodnom gradu u ulozi Margerite iz Gunoovog Fausta. Od 1928. do 1936. godine bila je solistkinja Zagrebačke opere, gde je otpevala 27 uloga u rasponu od Belinija preko Verdija i Pučinija, do Vagnera i Štrausa. Istovremeno je gostovala u Sofiji, Hamburgu, Gracu, Pragu, Brnu i drugim gradovima. 

Kada ju je u Nemačkom pozorištu u Pragu 1936. čuo Bruno Valter, dirigent, pijanista i kompozitor, dobila je preporuku za nastup u Verdijevom Rekvijemu na Salcburškim letnjim igrama pod upravom čuvenog Artura Toskaninija. Tada počinje njena međunarodna karijera, jer je prethodno uspešno položila i audiciju za Metropoliten operu u NJujorku. Na sceni te operske kuće prvi put je nastupila u ulozi Leonore 17. decembra 1937. godine. Više od 25 godina je, uz manje prekide, radila kao solistkinja tog teatra, a slušala ju je i publika u Buenos Ajresu, Rio de Žaneiru, Milanu i Londonu. Poslednji nastup imala je 13. aprila 1966. godine, a nakon toga posvećuje se vokalnoj pedagogiji. Iz njene klase potekli su vrsni operski umetnici, poput Grejs Bambri, Kriste Ludvig, Redžine Reznik i Milke Stojanović. 

Najvažnije operske uloge Zinke Kunc pripadale su italijanskom muzičkom pozorištu, pošto je njen dramski sopran, kristalno čist, velikog opsega, najviše dolazio do izražaja u delima Verdija i Pučinija, kao i u operama verističkog stilskog pravca. Kao članica Zagrebačke opere ostvarila je i nekoliko rola u delima hrvatskih kompozitora, poput Lisinskog, Berse ili Zajca. Tokom četrdesetih i pedesetih godina prošlog veka intenzivno je snimala za izdavačku kuću RCA Victor, pa danas možemo uživati u njenim interpretacijama najznačajnijih operskih junakinja, kao što su Leonora, Aida, Toska, Amelija i druge. Pevala je sa tada najboljim pevačima, kao što su Jusi Bjerling, Đuzepe di Stefano, Žan Pirs, Boris Hristov, Čezare Sjepi, Leonard Voren i drugi. Kao koncertna pevačica, naročito se isticala u Verdijevom Rekvijemu, Betovenovoj Svečanoj misi i njegovoj Devetoj simfoniji. Preminula je od posledica srčanog udara u 89. godini života.

Vladimir Nikolić

Arhitekta Vladimir Nikolić poticao je iz ugledne senćanske porodice. Njegov otac Andreja bio je senćanski beležnik, a kasnije predsednik siročadskog stola, senator i advokat. Majka Katarina bila je iz čuvene novosadske porodice Forović. Rođen je 13. juna 1857. godine u Senti. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a gimnaziju je učio u Pančevu i Mariboru. Visoku tehničku školu u Minhenu upisao je školske 1879/1880. godine, međutim, ubrzo je prešao na Politehničku školu u Beču. Godine 1883. Vladimir Nikolić je, kao apsolvent, došao u Beograd i zaposlio se u Ministarstvu građevina. U Kraljevini Srbiji je proveo devet godina, ali je ovaj period njegovog života gotovo nepoznat. Pouzdano se zna jedino da je uradio projekat gimnazijske zgrade u Leskovcu. Orden Takovskog krsta petog reda, kojim ga je odlikovao kralj Milan I Obrenović, ukazuje na činjenicu da je Nikolićev rad bio od značaja za Kraljevinu Srbiju. 

Godina 1892. predstavlja prekretnicu u njegovom radu. On je, na poziv patrijarha Georgija Brankovića, uradio projekat novog Patrijaršijskog dvora u Sremskim Karlovcima. Ovo zdanje smatra se najreprezentativnijim na prostoru Vojvodine, a sasvim sigurno je najznačajniji Nikolićev projekat. Posle izgradnje Patrijaršijskog dvora, Nikolić je u Sremskim Karlovcima bio angažovan i na izradi projekata za kuću porodice Ćirić, Bogoslovski seminar, zgradu Narodno-crkvenih fondova, Stefaneum, sveštenički konvikt i osnovnu školu. Radio je i na projektima za obnovu Gornje i Saborne crkve. Od značajnijih projekata u drugim mestima ističu se Srpska pravoslavna velika gimnazija i Vladičanski dvor u Novom Sadu, Vladičanski dvor u Budimu, Hotel „Grand“ u Vukovaru, Preparandija i Kronićeva palata u Somboru, Srpski dom u Sremskoj Mitrovici, Palata zadužbine baronice Jović u Bečeju i zgrada suda u Irigu. 

Vladimir Nikolić se posle školovanja u Pančevu, Mariboru, Minhenu i Beču, kao i devetogodišnjeg boravka u Beogradu, nastanio u Sremskim Karlovcima. Živeo je zajedno s majkom i sestrom u kući na glavnom trgu, na uglu, preko puta koje je kasnije izgrađena zgrada Narodno-crkvenih fondova. U njoj je, pored prostora za stanovanje, bio smešten i Nikolićev atelje. U dvorištu je imao konjušnicu u kojoj je negovao svoje ljubimce – konje „arabere”, kao i prostoriju za paradne kočije, kojima je često voleo da se vozi. U Senti je posedovao veliko imanje, nasledio je od oca više od sto jutara zemlje koju je davao u arendu. Međutim, nastavio je da kupuje zemlju, tako da je njegov posed imao ukupno 200 jutara i salaš. Novu porodičnu kuću u Senti, prema sopstvenom projektu, sazidao je tokom 1896. i 1897. godine. U Karlovcima je imao voćnjak i vinograd, koji su se nalazili na putu za Stražilovo. Pošto je karlovački posed bio na odličnom mestu, s izuzetnim pogledom na Stražilovo, Karlovce i Dunav, na imanju je izgradio vilu „Katarinovac” koju je nazvao po svojoj majci. Bio je strastveni lovac i jedan od osnivača i predsednik karlovačkog Lovačkog društva.

O bogatstvu i moći porodice Nikolić i danas svedoče brojni detalji – umetnička dela čuvenih srpskih slikara, nameštaj, venecijanska ogledala, srebrni escajzi i tacne s monogramima, raskošne čaše za vino, porcelansko posuđe, zvonce za poslugu, kao i stare fotografije. Nikolić je i kao ličnost bio vrlo zanimljiv i intrigantan. U poslu je bio veoma uspešan, materijalno obezbeđen, sa aristokratskim manirima, moćan i ugledan građanin. Njegovi prijatelji bili su episkop budimski i potonji patrijarh Lukijan Bogdanović i njegov brat, lekar Miloš Bogdanović, starešine fruškogorskih manastira i drugi ugledni ljudi koji su mu bili gosti u vreme održavanja Narodno-crkvenih sabora. Posebno mesto među Nikolićevim prijateljima zauzimali su slikar Uroš Predić i karlovački advokat Jovan Simeonović Čokić. 

Vladimir Nikolić nije bio oženjen. Živeo je dugo s majkom Katarinom, koja je umrla 1902, i sestrom Milanom, koja se udala 1906. godine za dr Svetislava Simonovića i preselila u Beograd. Tada je nastavio da živi sam u Karlovcima, a ljubav je pronašao u svojoj domaćici Franciški Janoši, s kojom je 1916. godine dobio sina Vlajka. Pred smrt je zakonski usvojio sina i dao mu svoje prezime. Umro je 5. marta 1922. godine. Sahranjen je u porodičnoj kapeli Svete Katarine na Čeratskom groblju.